تاریخ ۲۴ آبان ۱۴۰۲
واریس یک بیماری است که در آن دیوارههای وریدها (سیاهرگها) تورم و برآمدگی پیاز مانندی را تجربه میکنند. این مشکل به طور عمده در وریدهای قسمت پایینی ساق پا رخ میدهد. هر ورید یا سیاهرگ دارای دریچههایی است که جریان خون را کنترل میکنند. واریس اتفاق میافتد وقتی این دریچهها نارسا شده و قادر به کنترل جریان خون نمیباشند. یکی از علل ایجاد این حالت، فشارهای داخلی در لوله گوارش مانند یبوست است. برخی از سیاهرگهای واریسی در عمق ساق پا قرار دارند و قابل مشاهده نیستند.
واریس هنگامی رخ میدهد كه این دریچههای كنترل كننده جریان خون در سیاهرگ، دچار نارسایی شده باشند و به فعالیت طبیعی خود ادامه ندهند. در نتیجه دیواره ی وریدها(سیاهرگ ها) دچار تورم و برآمدگی پیاز مانند میشوند. واریس میتواند منجر به كاهش تامین مواد مغذی برای پوست و ماهیچه شود و در نتیجه قانقاریا و زخم ایجاد كند.
علت
وریدهاى متورم واریسى و تارعنکبوتى بسیار شایع هستند. بیش از ۴۰ درصد زنان بالاى ۵۰ سال به این بیمارى دچارند. عوامل این بیمارى شامل موارد زیر است:
- وارثت: به نظر مى رسد که تمایل به این بیمارى به ویژه در سنین جوانى، در میان برخى خانواده ها بیشتر باشد. برخى زنان با دریچه هاى وریدى با کارایى پایین تر و یا دیواره هاى عروقى ضعیف تر به دنیا مى آیند.
- ایستادن به مدت طولانى: یک بررسى در مورد کارگران دانمارکى در دسامبر ۲۰۰۵ نشان داد زنانى که ۷۵ درصد مدت زمان کار خود را به حالت ایستاده و یا در حال راه رفتن گذرانده بودند، تقریباً دو برابر زنانى که مدت زمان کمترى بر روى پاهایشان ایستاده بودند، نیاز به درمان واریس پیدا کردند. پژوهشگران تخمین مى زنند در بزرگسالانی که سنین فعالیت و اشتغال را مى گذرانند، ایستادن هاى طولانى مدت مسئول بیش از ۲۰ درصد موارد پیدایش واریس است.
- سن: خطر واریس با افزایش سن زیادتر مى شود. رگ هاى خونى و عضلات پشت ساق پا که در موقع راه رفتن با فشار بر وریدها، بازگشت خون را به سمت قلب تسهیل مى کنند، با گذشت زمان ضعیف تر مى شوند. کمتر از ده درصد زنان زیر ۳۰ سال و بیش از ۷۵درصد زنان بالاى ۷۰ سال به واریس مبتلا هستند.
- اضافه وزن:که به نظر می رسد شانس خانمها و نه آقایان را برای ابتلا به واریس افزایش می دهد.
- بارداری:واریس در دوران بارداری تا حدودی به دلیل فشار بیش از حد نوزاد بر روی وریدهای مادر و از طرفی تاثیر هورمون های دوران بارداری که باعث شل شدن دیوار عروق می گردد، ظاهر می شود. هر چه تعداد فرزندان شما بیشتر باشد، خطر ایجاد عروق واریسی دائمی در شما بیشتر می گردد. در طی حاملگی، عروق واریسی ظاهر شده و یا حتی بدتر می شوند، اما اغلب بعد از پایان دوران بارداری که فشار روی عروق کمتر می شود، بهبود می یابند.
علائم
علائم واریس عبارتند از:
- رگهای به رنگ بنفش یا آبی
- رگهایی که بصورت پیچخورده و برآمده ظاهر میشوند؛ اغلب مانند ریسمانهایی بر روی پاها هستند.
- سنگینی،درد و فشار واریس
- رگهای بیرونزده و متورم
- رگهای کوچکتری به نام رگهای عنکبوتی که میتوانید بر روی سطح پوست مشاهده کنید.
- گرفتگی عضلات ران یا ساق پا (اغلب در شب)
- تورم خفیف پاها یا مچ پا
- خارش
اگر جریان خون در رگها بدتر شود، علائم آن شامل موارد زیر میباشد:
- ورم پا
- درد پا یا ساق پا پس از نشستن یا ایستادن طولانی مدت
- تغییرات رنگ پوست در پا یا مچ پا
- پوست خشک، قرمز و پوسته پوسته شده که به راحتی ترک میخورد.
- زخمهای واریسی در پوست که به آسانی بهبود پیدا نمیکنند.
- زخم شدن و سخت شدن پوست پا و مچ پا (میتواند به مرور زمان رخ دهد)
- ترومبوز وریدی عمقی (واریس حاد)
تشخیص واریس و وریدهای عنکبوتی
پزشک به راحتی با نگاه به پای شما میتواند این دوبیماری را تشخیص دهد.او میتواند با نگاه به رنگ پوست ، عروق ورم کرده و … بیماری را تشخیص دهد.واریس و رگ های عنکبوتی نیاز به درمان ندارند مگر اینکه باعث زخم و ناراحتی و خونریزی شوند.پس اگر واریس شما را اذیت میکند یا ظاهر هیکل شما را بیریخت کرده پس برای درمان اقدام کنید.
درمان
پوشیدن جوراب های مخصوص واریس
ساده ترین راه درمان رگ های واریسی و عنکبوتی، پوشیدن جوراب های ضد واریس است که با نام جوراب فشاری نیز شناخته میشوند، آن ها گردش خون را بهبود بخشیده و درد و ناراحتی در پاها را کاهش میدهند. شما میتوانید این جوراب ها را در اندازه های زیر زانو، بالای زانو و انتهای کشاله ران، از فروشگاه های تجهیزات پزشکی و یا برخی از داروخانه ها تهیه نمایید.
اسکلروتراپی (ترمیم عروق)
در صورتی که درمانهای خانگی نتوانند بهبود قابل توجهی در رگهای واریسی و عنکبوتی ایجاد کنند، روشهای درمانی پزشکی نیز وجود دارند. اسکلروتراپی، که 80 درصد از رگهای مورد درمان را از بین میبرد، یکی از این روشهاست. در این روش، پزشک دارو را مستقیماً در داخل رگ ناهنجار تزریق میکند. رگ خونی تخریب میشود و در نهایت ناپدید میشود. این فرآیند نیازمند دانش و توانایی بالای پزشک است. قبل از شروع این روش، بررسی کاملی برای پیشگیری از عوارض جانبی مانند تغییر رنگ پوست یا تشکیل رگهای خونی کوچک باید انجام شود. در صورتی که دارو به طور غیرقصد از رگ خارج شده و وارد بافت شود، ممکن است خطرات جدی برای بافتهای اطراف رگ ایجاد شود.
رگ های عنکبوتی، در مدت 3 تا 6 هفته بعد از اسکلروتراپی از بین میروند؛ اما برای رگ های واریسی، این زمان ممکن است 3 تا 4 ماه به طول بیانجامد. پس از ازبین رفتن، این رگ ها دیگر پدیدار نمیشوند؛ اما ممکن است شما در آینده با رگ های عنکبوتی شکل جدیدی مانند قبل مواجه شوید.
فرکانس رادیویی داخل وریدی
در فرکانس رادیویی داخل وریدی از گرما برای از بین بردن رگ استفاده میشود. تخریب رادیوفرکانسی شامل گرم کردن دیوارهی ورید واریسی با استفاده از انرژی رادیویی است. انجام این روش نیاز به آمادگی خاصی نداشته و فقط بیمار باید از شیو نمودن موهای پا قبل از عمل و مرطوب نمودن آن با کرم بپرهیزد و همچنین ترجیحاً شلوار گشاد و کفش مناسب بپوشد. در صورت عدم تحمل درد مصرف مسکن ساده پیشنهاد خواهد شد.
در این روش، با انجام یک برش کوچک زیر زانو و روی ساق پا، به رگهای واریسی دسترسی مییابند. یک لوله باریک به نام کاتتر تحت اسکن اولتراسوند به رگها هدایت میشود. یک پروب به کاتتر انرژی رادیویی ارسال میکند و رگ را گرم میکند تا دیوارههای آن بسته شوند. انرژی رادیوفرکانس باعث انقباض رگها میشود و با تأثیر گرما، رگ بسته و از بین میرود. پس از بسته شدن رگها، خون به طور طبیعی به یکی از رگهای سالم هدایت میشود. این عمل ممکن است تحت بیحسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام شود و حدود ۳۰ دقیقه طول میکشد. پس از اتمام جراحی، بانداژ محکمی انجام میشود که باید حداقل ۴۸ ساعت در محل باقی بماند. بیمار در همان روز ترخیص میشود و میتواند به خانه برگردد، اما مجاز به رانندگی در مسیر برگشت نمیباشد. این روش همراه با برخی عوارض جانبی کوتاهمدت مانند ادم و التهاب است که نیازمند استفاده از جوراب واریس تا یک الی دو هفته پس از تخریب فرکانس رادیویی درون رگ میشود. نتایج کوتاه مدت با استفاده از فرکانس رادیویی بسیار عالی و در طی چند ماه قابل مشاهده است. این روش برای رگهای واریسی بزرگتر ترجیح داده میشود.
