در حالی که منتظر رسیدن نوزاد عزیز خود هستید، ممکن است احساس درد جدیدی داشته باشید. درد پا و مفصل در طول سه ماهه دوم یا سوم بارداری ممکن است به دلیل اضافه وزن، تغییر شکل بدن و بیومکانیک باشد. همچنین درد می‌تواند ناشی از احتباس مایع و سستی مفصلی باشد. درد بارداری می‌تواند بر زندگی روزمره تاثیر بگذارد و باعث ایجاد تغییرات در کیفیت و کمیت خواب شود. برخی از دردهای بارداری رایج، شامل درد و ورم پا و گرفتگی ماهیچه‌ی ساق پا است. برخی زنان از درد ساطع شدن در پایین پشت پاها و باسن را گزارش می‌دهند. اگر تورم شدید داشته باشید، مهم است که توسط یک پزشک معاینه شوید. کنترل مواردی مانند گردش خون ضعیف در پایین پاها می‌تواند به کاهش میزان درد در کف پاها و ساق پاها در حین بارداری کمک کند.
دلایل
یکی از هورمون‌های کلیدی در بارداری، رلاکسین است. تصور می‌شود که هر سه دوره سه ماهه بارداری شامل رلاکسین است. نزدیک به پایان بارداری، تصور می‌شود رلاکسین رباط‌های اطراف باسن و لگن را به منظور بهبود تحرک لگن نرم می‌کند. در حالی که این موضوع در به دنیا آوردن نوزاد کمک می‌کند، می‌تواند باعث انعطاف‌پذیر شدن رباط ها در جاهای دیگر بدن نیز شود. در مورد زانوها، مچ پا و ساق پاها، این بدان معنی است که بیمار ممکن است آنطوری که قبلا ثبات داشته، الان نداشته باشد. عامل دیگری که باید در نظر بگیرید، این واقعیت است که وقتی فرد باردار است، باید وزن بیشتری در بدن خود حمل کند. وزن نوزاد، مایع آمنیوتیک و مایعی که نگه می‌دارد، همه در افزایش بار در بدن زن حامله نقش دارند. در شرایط عادی، بدن او ممکن است قادر به تحمل افزایش وزن بدون شکستن و ایجاد صدمه باشد. اما هنگامی که با اثرات رلاکسین هورمون همراه است، ممکن است بیشتر احتمال آسیب بافت نرم وجود داشته باشد. این به این علت است که رباط‌های فرد آنطوری که قبلا قوی بودند حالا قوی نیستند، و در معرض کار و وزن بیشتری قرار دارند. در نتیجه فرد ممکن است تغییرات موضعی در کف پاها و ساق پا مشاهده کند و تغییر در تقاضای عضله او ممکن است درد و تنش عضلانی را افزایش دهد.
همچنین چهار علت اصلی درد پای بارداری در اینجا وجود دارد. که عبارتند از:
خیز
خیز به عنوان پای متورم نیز شناخته می‌شود که شایعترین مشکل مربوط به پا در دوران بارداری است، که باعث ایجاد تورم غیر قابل تحمل در پاها یا مچ پا می‌شود. این اتفاق در سه ماهه سوم بارداری زمانی رخ می‌دهد که هورمون‌های بارداری در خون که مواد مغذی را به کودک انتقال می‌دهند و مایعات زیاد هستند. خیز همچنین می‌تواند در نتیجه‌ی وزن ناشی از کودک در حال رشد در رحم باشد که بر رگ‌هایی که خون را از طریق لگن حمل می‌کنند و به قلب باز می‌گردانند فشار وارد می‌کند و موجب اختلال در گردش طبیعی خون می‌شود. این امر منجر به انباشت مایعات در ناحیه پا شده و باعث ورم در پاها می‌شود.
رگهای واریسی
رگهای واریس رگهای متورم آبی تیره هستند که ممکن است در طول بارداری از طریق سطح پوست بیشتر قابل مشاهده باشند. رگهای واریسی را می‌توان در اطراف پایین پاها، ران‌ها و اطراف باسن مشاهده کرد. رگهای واریسی ناشی از دریچه‌های ضعیفی هستند که نمی‌توانند جریان خون به رگ‌ها را متوقف کنند.
گرفتگی عضلات پا
گرفتگی عضلات پا نیز اغلب به عنوان علت درد کف پا و ساق پا در حین بارداری عنوان شده است. گرفتگی‌ها با انقباض شدید و دردناک عضلانی در پاها مشخص می‌شوند. گرفتگی‌ها بیشتر در شب رخ می‌دهند. این گرفتگی‌ها معمولا به دلیل خستگی پاها، کم آبی و یا کمبود مواد معدنی ایجاد می‌شوند. گرفتگی معمولا در دوره‌های دوم و سوم بارداری رخ می‌دهد.
کف پای صاف
کف پای صاف به عنوان قوس افتاده نیز نامیده می‌شود، که صافی قوص کف پا است. در دوران بارداری، کف پای صاف می‌تواند توسط هورمون‌های استروژن و رلاکسین ایجاد شود، که باعث سستی رباط بین پاشنه و استخوان‌های کف پا می‌شوند. این عارضه باعث درد در قوس کف پا و پاشنه می‌شود. این موضوع به علت کشیدگی، همچنین می‌تواند اندازه کف پا و سایز کفش را افزایش دهد.
پیشگیری و درمان
فرد می‌تواند اقدامات لازم را برای جلوگیری یا درمان درد کف پا در دوران بارداری انجام دهد.
کشیدن عضلات ماهیچه‌ی ساق پا
کشش قبل از رفتن به رختخواب ممکن است به جلوگیری از گرفتگی عضلات پا در طول بارداری کمک کند. دست‌های خود را روی دیوار گذاشته و به دیوار تکیه دهید و بایستید، پای راست خود را پشت پای چپ حرکت دهید. به آرامی پا را به جلو خم کنید، زانوی راست را صاف نگه داشته و پاشنه راست پای خود را روی زمین نگه دارید. کشش را برای حدود 30 ثانیه نگه دارید و مراقب باشید که کمر صاف باشد و باسن به سمت عقب کشیده باشد. پاها را به سمت داخل و یا بیرون نچرخانید و از ایستادن روی انگشتان پا پرهیز کنید. پاها را تعویض کرده و همین حرکات را تکرار کنید. پاها را در شب بلند کنید و قبل از رفتن به رختخواب 10 بار پاها را باز و بسته کنید.
فعال باشید
فعالیت بدنی منظم ممکن است به جلوگیری از گرفتگی عضلات پا در دوران بارداری کمک کند. فعالیت‌هایی نظیر راه رفتن باعث می‌شود که خون به گردش بیفتد، عملکرد موثر عضلات حفظ شود و احتمال بروز گرفتگی عضلات را کاهش می‌دهد. قبل از اینکه یک برنامه ورزشی را شروع کند، با پزشک مشورت کنید.
مکمل منیزیم مصرف کنید
تحقیقات محدود نشان می‌دهد که مصرف مکمل منیزیم ممکن است به جلوگیری از گرفتگی عضلات پا در طول بارداری کمک کند. فرد همچنین می‌تواند مصرف غذاهای سرشار از منیزیم را در نظر بگیرید، مانند حبوبات، لوبیاها، میوه‌های خشک شده، آجیل و دانه‌ها.
آب زیاد بنوشید
اینکه ماهیچه‌ها را هیدراته نگه دارید ممکن است به جلوگیری از گرفتگی عضلات کمک کند. در طول روز مقدار زیادی آب بخورید تا سدیم یا مایعات زیاد در بدن شسته شوند. اگر فرد به درستی هیدراته باشد، رنگ ادرار باید نسبتا شفاف یا زرد روشن باشد. اگر ادرار به رنگ زرد تیره‌تر باشد، ممکن است به این معنی باشد که بدن فرد آب کافی دریافت نمی‌کند.
کفش مناسب انتخاب کنید
کفش‌ها را با در نظر گرفتن راحتی، تکیه گاه و سودمندی آنها انتخاب کنید. پوشیدن کفش‌هایی با پشتی محکم (بخشی از کفش که دور پاشنه را می‌گیرد و به محکم شدن پا در کفش کمک می‌کند) می‌تواند موثر باشد. در داخل خانه پا برهنه راه نروید. انجام چنین کاری می‌تواند باعث افزایش درد و ناراحتی پا شود. از یک جفت دمپایی برای ایجاد ضربه‌گیر بین پا و زمین استفاده کنید.
تغییر حالت
برای مدت زمان طولانی نایستید، ننشینید یا راه نروید. قرار گرفتن در یک وضعیت می‌تواند باعث تورم و درد پاها شود. به جای آن سعی کنید که فعالیت‌های خود را هر چند وقت یک بار تغییر دهید. هنگام نشستن پاهای خود را روی هم قرار ندهید. این وضعیت باعث فشار بر روی رگهای خونی، وریدها و اعصاب می‌گردد. دوش آب گرم، ماساژ یخ یا ماساژ عضلانی نیز ممکن است کمک کند. اگر بیمار احساس درد در قوس پای خود دارد، دو بار در روز یک بطری آب یخ زده زیر قوس پای خود بغلتاند. این امر کمک خواهد کرد که درد و تورم در آن ناحیه کاهش یابد.
