تاریخ ۲۴ آبان ۱۴۰۲
درد پاشنه به طور عمومی تأثیری بر قسمت زیر و پشت پاشنه دارد. این مشکل بسیار رایج است و تقریباً یک نفر از هر ده نفر حداقل یک بار در زندگی با آن مواجه شده است. دو گروه اصلی که تحت تأثیر درد پاشنه قرار میگیرند، افرادی هستند که به طور منظم میدوند و یا ورزش میکنند و افراد مسنتری که 40 تا 60 سال دارند. درد پاشنه میتواند خفیف یا شدید و ناتوانکننده باشد. در صورتی که درد پاشنه دارید، ابتدا بهتر است برخی از درمانهای خانگی مانند استراحت را امتحان کنید تا علائم کاهش یابند. اگر درد پاشنه در عرض دو تا سه هفته بهبود نیابد، باید به پزشک مراجعه کنید. بدون توجه به نوع درمانی که انجام میشود، علتهای اصلی که باعث ایجاد این وضعیت میشوند ممکن است باقی بمانند و دوباره عود کنند، بنابراین شما باید اقدامات پیشگیرانه را ادامه دهید. استفاده از کفشهای طبی، کشش و استفاده از دستگاههای ارتوپدی عامل اصلی درمان دراز مدت درد پاشنه است.
علل در پاشنه پا
چند علت شایع درد پاشنه وجود دارد.
- خار پاشنه: خار پاشنه هنگامی رخ میدهد که فشار بیش از حد روی پای بیمار باعث آسیب به رباط پلانتار فاسیا و درد میشود.
- کشیدگی و رگ به رگ شدن: کشیدگی و رگ به رگ شدن آسیبهایی است که اغلب از فعالیتهای بدنی ناشی میشوند. این آسیبها شایع هستند و بسته به نوع حادثه ممکن است جزئی یا شدید باشند.
- شکستگی: شکستگی استخوان وضعیتی اورژانسی است که نیاز به مراقبتهای فوری دارد.
- التهاب مفاصل: التهاب مفاصل زمانی اتفاق میافتد که تاندون اتصالدهندهی عضلات ساق پا به پاشنه، به علت آسیبهای بیش از حد، دردناک و ناراحت میشود.
- بورسیت: کیسههای مفصلی حاوی مایع پرشده در مفاصل بیمار است. بورسیتها نواحی که تاندونها، پوست و بافتهای عضلانی به استخوانها وصل میشوند را احاطه میکنند.
- اسپوندیلیت آنکیلوزان: اسپوندیلیت آنکیلوزان نوعی التهاب است که عمدتاً روی ستون فقرات بیمار تأثیر میگذارد و باعث التهاب شدید مهرهها میشود که درنهایت ممکن است باعث درد و ناتوانی مزمن شود.
- استئوکاندروز: استئوکاندروز بهطور مستقیم بر رشد استخوانها در كودكان و نوجوانان تأثیر میگذارد.
- ورم مفاصل واکنشی: ورم مفاصل واکنشی نوعی التهاب ناشی از عفونت در بدن است.
تشخیص
پزشک متخصص با بررسی سابقه بیمار و بررسی پا، سعی در تشخیص دقیق بیماری میکند. در این فرآیند، پزشک تمام علل ممکن درد پاشنه را بررسی خواهد کرد. همچنین، برای تشخیص مشکل پاشنه ممکن است از روشهای تصویربرداری مانند اشعه ایکس استفاده شود. گاهی اوقات، درد پاشنه به علت وجود خار پاشنه ایجاد میشود، اگرچه این مورد به صورت نادر رخ میدهد. اما وقتی درد به این علت باشد، به عنوان سندرم درد پاشنه شناخته میشود.
درمان درد پاشنه پا
درمان درد پاشنه پا میتواند در خانه و توسط خود بیمار شروع شود:
- تمرینات کششی: تمرینهایی که باعث کشش عضلات ساق پا میشوند باعث کاهش درد و کمک به بهبود درد پاشنه پا میشوند.
- اجتناب از پابرهنه راه رفتن: هنگامیکه بیمار بدون کفش بیرون میرود فشار زیادی را بر روی پلانتار فاسیا قرار میدهد.
- سرد کردن: قرار دادن یخ روی پاشنه پا به مدت 20 دقیقه چند بار در روز به کاهش التهاب کمک میکند. حولهای نازک دور یخ بپیچید و روی پا قرار دهید. یخ را مستقیماً بر روی پوست قرار ندهید.
- محدود کردن فعالیتها: فعالیتهای ورزشی فشرده را کاهش دهید تا پاشنه پا استراحت کند.
- داروها: داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی خوراکی مانند ایبوپروفن ممکن است برای کاهش درد و التهاب توصیه شود.
اگر بیمار بعد از گذشت چند هفته هنوز درد داشته باشد باید به پزشک متخصص مراجعه کند تا یک یا چند روش درمانی زیر را اضافه کند:
- تزریق درمانی: در برخی موارد تزریق کورتیکواستروئید برای کمک به کاهش التهاب و از بین بردن درد استفاده میشود.
- آتل پیادهروی متحرک: برای جلوگیری از صدمه دیدن بیمار به مدت چند هفته میتوان از آتل پیادهروی متحرک استفاده کرد تا پا استراحت کند و بهبود یابد.
- استفاده از پد و کفی: قرار دادن پد در کفش فشار راه رفتن را کاهش میدهد. استفاده از کفی نیز به پا کمک میکند و فشار را در فاسیا کاهش میدهد.
پوشیدن کفش مناسب
استفاده از کفشهای مناسب که دارای کفی و قوس مناسب و کمی پاشنه است فشار را بر روی پلانتار فاسیا کاهش میدهد. بهترین کفش برای درمان پاشنه درد و مشکلات پاشنه کفشی است که کل پای بیمار را حمایت میکند. در حالت ایده آل کفش نباید پاشنهاش لغزش داشته باشد. یکی دیگر از موارد مهم برای انتخاب کفش جهت کاهش درد پاشنه پا این است که به خوبی بسته شود به این معنی که بیمار بتواند بندهای کفش را به شکل مناسب ببندد تا اطمینان حاصل کند که کفش دور پا را به شکل مناسب میگیرد. اگر پا در کفش حرکت کند به این معنی است که پا در موقعیت مناسبی در هنگام راه رفتن قرار ندارد.
کفی و محافظ پاشنه
کفی و کفش و محافظ پاشنه اگر با پای بیمار متناسب باشند موجب اصلاح اختلالات ساختاری ایجاد کننده درد پاشنه پا میشوند. کفیهای مناسب از کف پا، مچ و ساق پاها حمایت میکنند. اکثر مردم در هنگام نشستن یا حتی ایستادن قوس کاملاً طبیعی دارند اما هنگام قرار گرفتن فشار روی پا قوس پا پایین میآید و باعث فشار اضافه بر فاسیا پلانتار و درنتیجه التهاب استخوان پاشنه میشود. کفی از قوس پا حمایت میکند که فشار فاسیا پلاتار را کاهش میدهد و اجازه میدهد که بافت آسیبدیده بهبود یابد.
آتل پاشنه
استفاده از آتل پاشنه در طول شب از کشش اضافی فاسیا پلانتار جلوگیری میکند که ممکن است به کاهش درد صبحگاهی در بعضی از بیماران کمک کند. آتل پاشنه دستگاهی ساختهشده از پلاستیک است که توس بیمار پوشیده میشود و با استفاده از نوار چسب به پا متصل میشود به طوری که مچ پا را در موقعیت ثابت نگه میدارد. این وضعیت ثابت تضمین میکند که فاسیا بهطور مداوم در طول شب کشیده نشود.
فیزیوتراپی
تمرینات و سایر اقدامات فیزیوتراپی ممکن است برای کمک به تسکین درد پاشنه پا استفاده شود. بسیاری از مردم دچار گرفتگی ساق و تاندونهای آشیل هستند که میتواند الگوی راه رفتن طبیعی را تغییر دهد و باعث ایجاد فشار بیش از حد بر فاسیا پلانتار شود. عضلات انعطافپذیر در درمان و پیشگیری از آسیبهای بیشتر پا و ساق پا بسیار مهم هستند. علاوه بر این رباط فاسیا پلانتار کف پا میتواند با انجام برخی از تمرینات ساده مانند چرخاندن توپ یا کشیدن حوله انعطافپذیرتر شود.
جراحی
همانطور که اشاره شد، یکی از علل درد پاشنه پا، وجود خار پاشنه است. اغلب بیماران با درمان غیرجراحی بهبود مییابند، اما درصد کمی از بیماران ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند. اگر پس از چند ماه درمان غیرجراحی، درد پاشنه همچنان ادامه داشته باشد، جراحی ممکن است در نظر گرفته شود. پزشک متخصص گزینههای جراحی را با بیمار بررسی کرده و تصمیم میگیرد کدام روش برای بیمار مفیدتر است.
پیشگیری
شاید پیشگیری از همه علل ایجاد درد پاشنه پا امکانپذیر نباشد اما روشهای آسانی برای جلوگیری از آسیب پاشنه پا و درد ناشی از آن وجود دارد. شما باید:
- قبل از تمرین عضلات خود را بکشید.
- فعالیت بدنی را به آرامی و با احتیاط انجام دهید.
- رژیم غذایی سالم داشته باشید.
- زمانی که احساس خستگی میکنید یا زمانی که عضلات شما درد میکنند استراحت کنید.
- وزن مناسب خود را حفظ کنید.
پوشیدن کفش مناسب نیز مهم است. در حالت ایده آل شما باید کفشهایی با پاشنه کم و متوسط بپوشید که قوس و پاشنههای پا را پشتیبانی میکنند. پوشیدن کفش مناسب برای فعالیت بدنی و اجتناب از پوشیدن کفش بدون پاشنه بسیار اهمیت دارد.