تاریخ ۲۴ آبان ۱۴۰۲
مورتون نوروما یک بیماری دردناک در کف پاها است که عمدتا باعث درد بین انگشتان سوم و چهارم پا می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری ممکن است حس کنند که یک سنگریزه درون کفش یا جورابشان قرار گرفته است. در افراد مبتلا به مورتون نوروما، بافت اطراف یکی از اعصاب انگشتان پا ضخیم می‌شود، که باعث سوزش شدید و تیزی در کف پا می‌شود. همچنین ممکن است انگشتان پا سوزش یا گزگز و مورمور شوند. استفاده از کفش‌های پاشنه بلند با بروز مورتون نوروما مرتبط است. با استفاده از کفش‌های پاشنه کوتاه و پنجه پهن، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری بهبود می‌یابند. استفاده از کفش‌های مناسب که فشار روی پا را کاهش می‌دهند، می‌تواند از پیشروی مورتون نوروما جلوگیری کند.
علت مورتون نوروما
مورتون نوروما زمانی ایجاد می‌شود که یکی از عصب‌های بین استخوان‌های انگشتان پا تحریک شده و پهن شود. علت اصلی تحریک هنوز مشخص نشده است اما این عارضه ممکن است به دلیل فشرده شدن، کشیده شدن یا آسیب‌دیدگی عصب‌ها اتفاق بیفتد. این بیماری با موارد زیر ارتباط دارد:
- پوشیدن کفش‌های تنگ، پنجه باریک یا پاشنه بلند
- فعال بودن و ورزش کردن، به خصوص دویدن و انجام ورزش‌هایی که شامل دویدن و فشار آمدن به پا می‌شود مانند ورزش‌هایی که با راکت انجام می‌شوند.
- برخی مشکلات دیگر پا مانند صافی کف پا، گودی شدید کف پا، پینه‌ها و انگشت چکشی
هنوز مشخص نیست که آیا این موارد باعث ابتلا به بیماری می‌شوند یا صرفاً علائم بیماری را تشدید می‌کنند.
علائم
معمولاً این بیماری هیچ نشانه مشخصی مانند تورم ندارد اما بیمار ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- احساسی نظیر وجود یک سنگریزه در کفش یا جوراب
- درد سوزشی در کف پا که به سمت انگشتان پا گسترش می‌یابد.
- احساس گزگز یا بی‌حسی در انگشتان پا
تشخیص
بیماری مورتون نوروما پس از انجام معاینات بالینی و بررسی سوابق پزشکی بیمار تشخیص داده می‌شود. بیماری‌هایی که درد مشابه با علائم بیماری درد انگشتان پا دارند عبارتند از شکستگی‌های فشاری متاتارسال، التهاب تاندون‌ها در کف انگشتان پا، آرتروز مفاصل بین استخوان متاتارسال و انگشت شصت یا فشردگی یا آسیب‌دیدگی عصب‌های پا، مچ پا، زانو، ران یا کمر. معمولاً برای رد احتمال ابتلا به شکستگی‌های فشاری یا آرتروز، عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس انجام می‌شود. از آنجا که بافت عصب در عکس‌های گرفته شده با اشعه ایکس مشخص نمی‌شود، این بیماری در این عکس‌ها مشخص نمی‌شود. یک متخصص پا قادر است در هنگام معاینه فیزیکی کف پا، نوروما را احساس کند. برخی مطالعات مانند ام آر آی، سی تی اسکن یا مطالعات هدایت عصب‌ها می‌توانند تا حدودی به تشخیص بیماری مورتون نوروما کمک کنند. اگر پزشک در هنگام معاینات فیزیکی نتواند نوروما را احساس کند و در صورتی که علائم بیماری مشاهده نشوند ممکن است فرد به فشردگی عصب یا بیماری‌های دیگر مبتلا شده باشد. در این موارد یکی از قسمت‌هایی که باید مورد معاینه قرار گیرد مچ پا است. درست در زیر استخوان سمت داخل مچ پا یک عصب بزرگ وارد کف پا می‌شود. عصب ممکن است در این سطح فشرده شده باشد. به این بیماری سندرم تونل تارسال گفته می‌شود. معمولاً در قسمت متورم داخلی ساق پا دردی احساس نمی‌شود. درد ممکن است در کف پا یا در انگشتان پا احساس شود. این باعث دشواری تشخیص در برخی موارد می‌شود. ابتلا به نوروما معمولاً شایع‌تر از سندرم تونل تارسال است.
اقدامات درمانی مورتون نوروما
درمان مورتون نوروما به طول مدت ابتلا به این بیماری و شدت آن بستگی دارد. روش‌های درمانی ساده غیر جراحی در برخی افراد مؤثر واقع می‌شود و برخی دیگر از بیماران ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی داشته باشند پزشک احتمالاً در مرحله اول با اقدامات درمانی اولیه شروع می‌کند.
داروها
مصرف داروهای مسکن ضدالتهابی بدون نیاز به نسخه پزشک مانند ایبوپروفن ممکن است در کاهش درد و التهاب مؤثر باشد.
تزریق
استفاده از تزریق داروهای استروئیدی یا محلول الکل به همراه بی‌حسی موضعی می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد. تزریق کورتیزون در اطراف عصب، زیر تورم عصب را کاهش می‌دهد و فشار روی عصب را کاهش می‌دهد. این تزریق ممکن است در کاهش درد به مدت چند ماه موثر باشد، اما بیماری را درمان نمی‌کند. حرکات غیرعادی استخوان متاتارسال می‌تواند باعث پیشروی بیماری در طول زمان شود.
عوض کردن کفش
کفش‌های پهن‌تر ممکن است فشار وارد بر پای بیمار را کاهش دهند. در حد امکان باید از پوشیدن کفش‌هایی که پاشنه آنها بلند از 5 سانتیمتر است اجتناب شود زیرا باعث وارد آمدن فشار بی‌دلیلی به پاها می‌شوند.
کفی مناسب
کفی‌های طبی و پدها نرم کف پا که در کفش بیمار قرار داده می‌شوند می‌توانند به کاهش فشار وارده بر کف پای بیمار کمک کنند. این کفی‌ها را می‌توان بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه کرد یا با سفارش اختصاصی پزشک متناسب با پای هر بیمار قالب‌بندی کرد ساخت.
کاهش وزن
اگر بیمار چاق است، کاهش وزن ممکن است فشار را از روی پای او بردارد. استراحت دادن به پا و ماساژ دادن انگشتان می‌تواند به کاهش درد کمک کند. ممکن است قرار دادن یخ روی پای آسیب‌دیده به کاهش درد در برخی بیماران کمک کند.
عمل جراحی
انجام عمل جراحی برای مورتون نوروما معمولاً توصیه می‌شود فقط در مواردی که بیماران دچار درد شدید هستند یا درمان‌های غیر جراحی تأثیری نداشته‌اند. در طی عمل جراحی، یک شکاف کوچک در بالای یا کف پا ایجاد می‌شود تا جراح بتواند به عصب آسیب‌دیده دسترسی پیدا کند. همچنین، برخی اقدامات زیر نیز ممکن است در طی عمل انجام شود:
- فضای اطراف عصب با برداشتن بافت‌های اطراف آن گسترش یابد.
- قسمتی از عصب برداشته شود: در صورتی که این کار انجام شود ممکن است ناحیه بین انگشتان پای بیمار به طور دائمی بی‌حس شوند.
پیشگیری
با این که هنوز دلیل اصلی ابتلا به بیماری مورتون نوروما یا گزگز پا هنوز مشخص نشده است اما با انجام اقدامات زیر می‌توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد:
- از کفش‌های ورزشی استفاده کنید که فضای کافی برای پا داشته باشند و انگشتان در آنها تحت فشار نباشند.
- کفش‌هایی بپوشید که کفی آنها برای کف پا مناسب باشد.
- از پوشیدن کفش‌های پنجه باریک یا پاشنه بلند (پاشنه بلندتر از 5 سانتیمتر) اجتناب کنید.
